Skład osobowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie musi być stały. W przypadku zmiany wspólników należy pamiętać o dokonaniu wszelkich formalności, w tym o zgłoszeniu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).
Zmiana wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Zmiana składu wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić m.in. w przypadku:
- sprzedaży istniejących udziałów przez dotychczasowego wspólnika na rzecz dotychczasowych wspólników lub na rzecz nowych wspólników;
- darowizny udziałów;
- nabyciu istniejących udziałów od zmarłego wspólnika w drodze spadku;
- przejęciu udziałów wspólnika wyłączonego ze spółki;
- umorzeniu udziałów wspólnika wyłączonego ze spółki;
- objęcia nowo utworzonych udziałów w spółce.
Sprzedaż udziałów przez dotychczasowego wspólnika w spółce z o.o.
Zasady zbycia udziałów najczęściej są uregulowane w umowie spółki. Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części oraz jego zastawienie, umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć. Jeżeli czynność ta jest uzależniona od zgody spółki, a umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela zarząd spółki w formie pisemnej. Zgoda może być udzielona przed dokonaniem czynności, ale może być też udzielona później. W umowie spółki można określić, że zawarcie umowy sprzedaży udziałów będzie uzależnione np. od zgody zgromadzenia wspólników. Umowę sprzedaży udziałów należy sporządzić co najmniej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Jeżeli umowa spółki nie przewiduje żadnych dodatkowych wymagań co do zbycia udziałów, wspólnik może je sprzedać bez żadnych ograniczeń. Zbycie udziałów jest skuteczne wobec spółki od momentu zawiadomienia jej o tym fakcie. O zbyciu lub nabyciu udziałów należy powiadomić zarząd spółki.
Umowa spółki może zawierać np. postanowienia dotyczące prawa pierwokupu lub pierwszeństwa nabycia na rzecz dotychczasowych wspólników.
W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Darowizna udziałów w spółce z o.o.
Wspólnik może również darować przysługuje mu udziały – wszystkie lub część z nich. Przy dobrze sporządzonej umowie darowizny wystarczająca będzie forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Przy darowiźnie pomiędzy osobami najbliższymi istnieje możliwość zwolnienia takiego nabycia z podatku od spadków i darowizn.
Niestety w przypadku spółki założonej w trybie S24 nie ma możliwości dokonania darowizny w ramach systemu, ale wciąż jest to możliwe. Ponieważ sama darowizna nie zmienia umowy spółki, spółka założona w systemie teleinformatycznym nie traci swojego „internetowego” charakteru.
Dziedziczenie udziałów po zmarłym wspólniku spółki
Co do zasady udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością podlegają dziedziczeniu. Umowa spółki może zawierać ograniczenia lub wyłączenia możliwości ich przejęcia przez spadkobierców zmarłego. Jeżeli wprowadzono takie ograniczenia lub wyłączenie, to umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki i to pod rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia praw spadkobierców. Jeżeli tylko część spadkobierców wstępuje do spółki, konieczna jest spłata pozostałych (niewchodzących do spółki) spadkobierców.
Umowa spółki może wyłączyć lub w określony sposób ograniczyć podział udziałów między spadkobierców zmarłego wspólnika w przypadku, gdy zmarły wspólnik miał więcej niż jeden udział. Jeżeli według umowy wspólnik mógł mieć tylko jeden udział, udział ten może być podzielony między spadkobierców, chyba że umowa spółki wyłącza lub ogranicza w określony sposób podział własności udziału między spadkobierców. Wskutek podziału nie mogą powstać udziały o wartości nominalnej niższej niż 50 złotych.
Przejęcie udziałów wspólnika wyłączonego ze spółki
Z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. Umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z powództwem także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. W tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy.
Przykładem ważnej przyczyny jest np. celowe działanie na szkodę spółki, niestosowanie się wspólnika do umowy spółki lub uchwał zgromadzenia wspólników czy długotrwała choroba wspólnika uniemożliwiająca mu wykonywanie obowiązków wobec spółki.
Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu.
Sąd, orzekając o wyłączeniu, wyznacza termin, w ciągu którego wyłączonemu wspólnikowi ma być zapłacona cena przejęcia wraz z odsetkami, licząc od dnia doręczenia pozwu. Jeżeli kwota nie została zapłacona albo złożona do depozytu sądowego w wyznaczonym terminie, orzeczenie o wyłączeniu staje się bezskuteczne, a wspólnik bezskutecznie wyłączony ma prawo żądać od pozywających naprawienia szkody.
Wspólnika prawomocnie wyłączonego, za którego przejęte udziały zapłacono w terminie, uważa się za wyłączonego już od dnia doręczenia mu pozwu. Nie wpływa to jednak na ważność czynności, w których brał on udział w spółce po dniu doręczenia mu pozwu.
Umorzenie udziałów wspólnika wyłączonego ze spółki
Umorzenie udziałów polega na ich likwidacji. Na skutek umorzenia przestają one istnieć. Udziały mogą być umorzone jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Jeżeli wspólnicy nie przewidzieli takiej możliwości, niezbędna jest uprzednia zmiana umowy spółki.
Umorzenie udziałów może nastąpić dobrowolnie tj. za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę albo przymusowo, tj. bez jego zgody. W przypadku umorzenia przymusowego, jego przesłanki i tryb określa umowa spółki.
Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział oraz, w przypadku umorzenia przymusowego, uzasadnienie.
Za umorzone udziały wspólnicy otrzymają wynagrodzenie, choć za zgodą wspólnika, umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. Sposób wyliczenia wysokości wynagrodzenia za umorzone przymusowo udziały powinien być wskazany w umowie spółki. Wynagrodzenie to nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników.
Umorzenie może nastąpić przez obniżenie kapitału zakładowego (przez zmniejszenie liczby udziałów, albo zmniejszenie wartości nominalnej udziału) albo z czystego zysku. W pierwszym przypadku, konieczne jest podjęcie uchwały przez wspólników większością 2/3 głosów, określającą o jaką wysokość i w jaki sposób kapitał zakładowy ma być obniżony. W drugim przypadku, do umorzenia dochodzi z chwilą podpisania umowy zbycia udziałów pomiędzy spółką a wspólnikiem. Wyżej wymienione sposoby umorzenia mogą być zastosowane łącznie. Obniżenie kapitału zakładowego wymaga stosownej zmiany w rejestrze przedsiębiorców KRS.
Objęcie nowych udziałów
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki następuje przez utworzenie nowych udziałów albo zwiększenie wartości nominalnej istniejących już udziałów.
Dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do posiadanych przez siebie udziałów. Prawo pierwszeństwa może być wyłączone w umowie spółki lub w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.
Prawo pierwszeństwa należy wykonać w terminie miesiąca od dnia wezwania do jego wykonania. Wezwania te zarząd przesyła wspólnikom jednocześnie, czyli w tym samym czasie. Oświadczenie dotychczasowego wspólnika o objęciu nowego udziału bądź udziałów lub o objęciu podwyższenia wartości istniejącego udziału bądź udziałów wymaga formy aktu notarialnego.
Jeżeli dotychczasowi wspólnicy nie skorzystają z prawa pierwszeństwa, udziały mogą być objęte przez osoby spoza grona wspólników. W takiej sytuacji, wstępujący wspólnik powinien złożyć oświadczenie o przystąpieniu do spółki i o objęciu nowych udziałów w spółce w formie aktu notarialnego. Po objęciu nowych udziałów przez osobę trzecią lub dotychczasowych wspólników konieczna jest rejestracja podwyższenia kapitału w KRS.
Zgłoszenie zmiany wspólnika do rejestru przedsiębiorców KRS
Zmiana struktury osobowej w spółce z o.o. wymaga zgłoszenia do rejestru przedsiębiorców KRS. Wniosek o zmianę danych składa się do sądu właściwego ze względu na siedzibę spółki nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu. Zgłoszenia dokonuje się przez Portal Rejestrów Sądowych
Do zgłoszenia zmiany wspólnika do rejestru należy dołączyć m.in. nową listę wspólników oraz dokumenty potwierdzające zaistniałe zmiany składu wspólników. Najczęściej będzie to umowa sprzedaży udziałów. Jeżeli nabywca kupił wszystkie udziały w spółce, konieczne jest dołączenie oświadczenia zawierającego: imię i nazwisko albo firmę i siedzibę jedynego wspólnika, jego adres, oraz wzmiankę, że został on jedynym wspólnikiem spółki.
Wniosek do KRS obejmujący zgłoszenie zmiany wspólnika podlega opłacie w wysokości 250 zł oraz opłacie za wpis w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 100 zł. Dowód uiszczenia opłaty należy załączyć do wniosku lub opłatę uiścić w ramach systemu.
W przypadku spółki z o.o. założonej przez Internet, zbycie przez wspólnika udziałów oraz podwyższenie kapitału zakładowego jest możliwe przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w portalu S24.
Poza wpisem do KRS konieczne jest również dokonanie odpowiednich wpisów w księdze udziałów prowadzonej przez zarząd.
Należy pamiętać, że w KRS ujawnia się dane wyłącznie tych wspólników, którzy posiadają co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki. Jeżeli liczba udziałów wspólnika spadnie poniżej 10%, konieczne będzie zgłoszenie zmiany i jego wykreślenie. Analogicznie, jeżeli wspólnik, który ma mniej niż 10% udziałów w wyniku nabycia przekroczy ten próg, należy go wpisać do KRS.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach z zakresu spółek handlowych, zadzwoń pod numer 61 852 26 10 lub napisz e-mail na adres jj@jarzpartner.pl i umów się na pierwszą konsultację w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.
Skontaktuj się ze mną
