Wspólnicy spółki z o.o. co do zasady mają równe prawa i obowiązki. Możliwe jest jednak zobowiązanie wspólnika do powtarzających się niepieniężnych świadczeń na rzecz spółki w zamian za wynagrodzenie. Korzyścią z wdrożenia takiego rozwiązania może być wypłata środków na rzecz wspólnika z jednoczesnym uniknięciem kosztów składek na ZUS, w tym składki zdrowotnej. Może być to dobre rozwiązanie na przykład w sytuacji, gdy wspólnik i tak wykonywałby pewne czynności na rzecz spółki na podstawie umowy zlecenia. Niestety ZUS podchodzi do tej konstrukcji bardzo rygorystycznie i często kwestionuje zwolnienie wynagrodzenia ze składek. Ważne jest, by wiedzieć na co zwrócić uwagę przy korzystaniu z takiej możliwości.
Źródło obowiązku wspólnika wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki z o.o.
Wspólnicy mogą współpracować ze spółką na podstawie różnych umów, takich jak umowa zlecenia, o dzieło czy umowa o pracę. Powtarzalne niepieniężne świadczenia mogą być wykonywane zarówno na ich podstawie, jak i stanowić obowiązek, o którym mowa w art. 176 § 1-3 KSH. W praktyce jednak nie jest oczywiste, jakiego rodzaju świadczenia mogą to być. Musi bowiem być spełniony szereg przesłanek, aby ZUS, NFZ i organy podatkowe nie zinterpretowały takiego obowiązku niekorzystnie dla wspólników spółek z o.o.
Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, ze względu na to, że obowiązek powtarzających się niepieniężnych świadczeń jest ściśle powiązany z udziałem, odpowiednie postanowienia można zawrzeć wyłącznie w umowie spółki z o.o. Powinny one określać, które udziały mają być obciążone, rodzaj i zakres takich świadczeń oraz na jakich zasadach wspólnik ma je realizować, a także terminy wypłaty wynagrodzenia i jego wysokość. Wysokość wynagrodzenia na rzecz wspólnika musi być rynkowa, czyli odzwierciedlać ceny lub stawki przyjęte w obrocie w okolicy, w której działa spółka.
O umieszczeniu w umowie spółki postanowień nakładających na wspólnika obowiązek wykonywania powtarzających się niepieniężnych świadczeń warto pomyśleć w momencie jej zawierania. Jeżeli umowa spółki milczy na ten temat, to nie wystarczy na przykład uchwała zarządu spółki. Odpowiednie postanowienia umowy można wprowadzić w każdym czasie w drodze zmiany umowy spółki z o.o. Wówczas jednak trzeba się liczyć z dodatkowymi kosztami notarialnymi i sądowymi. Należy też uzyskać zgodę danego wspólnika na obciążenie go dodatkowymi zobowiązaniami wobec spółki.
Świadczenia powtarzalne i niepieniężne
Oznaczone w umowie spółki powtarzające się świadczenia na rzecz spółki, do których spełniania może zostać zobowiązany wspólnik, muszą być powtarzalne i niepieniężne.
Powtarzalność oznacza, że nie mogą to być czynności ani jednorazowe, ani ciągłe. Tym samym nie wchodzą w grę czynności związane z pełnieniem funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, a nawet z zatrudnieniem. Dobrze jest też określić liczbę wykonywanych czynności, zwłaszcza w przypadku świadczeń mogących mieć charakter ciągły, np. doradztwo specjalistyczne czy rekrutacja nowych pracowników. Niektóre organy uważają, że czas nie może być wyznacznikiem rozmiaru świadczenia. Oznacza to, że świadczenie nie może polegać na określonym, stałym zachowaniu się wspólnika. Nie mogą to być więc czynności wykonywane np. co tydzień. Ponadto w świetle tego poglądu konieczne jest określenie liczby wykonywanych świadczeń, a nie ich częstotliwości.
Z kolei świadczenie niepieniężne w rozumieniu art. 176 § 1 KSH to takie, które – najprościej rzecz ujmując – nie wiąże się z przekazywaniem spółce pieniędzy. Jednocześnie nie może to być świadczenie częściowo niepieniężne, a częściowo pieniężne.
Jako przykłady przewidzianych w umowie spółki świadczeń, które nie powinny być kwestionowane przez ZUS, można wskazać dostarczanie przez wspólnika surowców potrzebnych do produkcji prowadzonej przez spółkę, niektóre czynności organizacyjne i księgowe, takie jak sporządzanie sprawozdania finansowego czy przygotowanie deklaracji podatkowych, a także czynności związane z marketingiem, o ile nie będą one ciągłe.
Przewidziane w umowie spółki wynagrodzenie wspólnika za takie usługi na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę bez względu na to, czy sprawozdanie finansowe spółki wykazuje zysk czy stratę.
Opodatkowanie wynagrodzenia z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika na rzecz spółki
Wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne wspólnika spółki z o.o. jest dla niego dochodem i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Spółka wypłacająca wynagrodzenie wspólnikowi z tytułu niepieniężnych świadczeń nie jest płatnikiem podatku dochodowego od tego wynagrodzenia i po stronie spółki nie występuje obowiązek zapłaty zaliczek na podatek dochodowy. Obowiązek podatkowy spoczywa wyłącznie na wspólniku i to on powinien rozliczyć się z urzędem skarbowym.
Wynagrodzenie to stanowi dla spółki koszt podatkowy zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dlatego warto zadbać, aby usługi wykonywane przez wspólnika były spółce faktycznie potrzebne, a wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne nie przewyższało cen lub stawek przyjętych na rynku. W ten sposób fiskus nie powinien zakwestionować zaliczenia wydatków na wynagrodzenie wspólnika do kosztów uzyskania przychodu.
Ponadto takie świadczenia, jako usługi wykonywane przez osobę fizyczną na rzecz spółki, stanowią odpłatne świadczenia usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Wspólnik zobowiązany do oznaczonych w umowie spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest więc podatnikiem VAT. Możliwe jest jednak, że podatek VAT nie będzie naliczony z uwagi na zastosowanie zwolnienia podmiotowego (limit kwotowy) lub przedmiotowego (z uwagi na przedmiot świadczenia).
Aby prawidłowo określić w umowie spółki rodzaj i zakres świadczeń oraz ograniczyć ryzyko kwestionowania przez ZUS lub organy podatkowe braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego przez spółkę na podstawie art. 176 KSH i zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodu, najlepiej skonsultować sprawę z prawnikiem. Każda sytuacja jest indywidualna i nie zawsze możliwe jest proste kopiowanie postanowień zawartych w umowach innych spółek z o.o.
Jeżeli potrzebujesz pomocy przy założeniu spółki, sporządzeniu umowy spółki lub złożeniu wniosku do sądu rejestrowego, zadzwoń pod numer telefonu 61 852 26 10 lub napisz e-mail na adres: jj@jarzpartner.pl i umów się na pierwszą konsultację w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.
Skontaktuj się ze mną
