Zgodnie z wyrażoną w art. 16 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) zasadą trwałości decyzji administracyjnych, decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w k.p.a. lub ustawach szczególnych. Przykładowo, decyzja organu pierwszej instancji staje się ostateczna wobec jej niezaskarżenia odwołaniem lub w przypadku jej utrzymania w mocy przez organ odwoławczy w wyniku rozpatrzenia odwołania. Decyzja organu odwoławczego jest zawsze ostateczna.
Trwałość ostatecznych decyzji administracyjnych polega na ograniczeniu możliwości ich wzruszania, nie jest zatem równoznaczna z jej niezmienialnością. Decyzji ostatecznej służy tzw. domniemanie legalności, które oznacza, że jest ona ważna i powinna być wykonywana dopóty, dopóki nie zostanie zmieniona, uchylona lub nie zostanie stwierdzona jej nieważność przez właściwy organ i z zachowaniem właściwego trybu postępowania (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10.09.2014 r., I OSK 229/13).
Zasada trwałości decyzji ostatecznych służy realizacji podstawowych dla porządku prawnego zasad prawa, a mianowicie, bezpieczeństwa prawego, pewność prawa, zaufania do państwa i stanowionego prawa oraz ochrony praw nabytych, co motywowane jest potrzebą zapewnienia stabilności i pewności stosunków administracyjnoprawnych w przestrzeni czasu (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24.02.2022 r., I OSK 814/21). Regułę trwałości decyzji uzasadniają konstytucyjne zasady pewności prawa i zaufania obywatela do państwa. Nie ma ona jednak charakteru bezwzględnego (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12.05.2015 r., P 46/13).
Kontynuacja artykułu pod formularzem. ↓
Oddzwaniamy w dni robocze w godzinach 9:00 - 17:00.
Wyjątki od zasady trwałości decyzji
Wyżej wskazane wyjątki od zasady trwałości decyzji administracyjnej wymienione w art. 16 § 1 zd. 2 k.p.a. pozwalające na wzruszenie decyzji ostatecznej dotyczą: uchylenia lub zmiany decyzji w odpowiednim trybie postępowania (art. 154, 155, 161, 163 k.p.a.; wygaśnięcia decyzji, gdy stała się bezprzedmiotowa albo gdy nie dopełniono warunku zastrzeżonego w decyzji (art. 162 § 1 k.p.a.); uchylenia decyzji, w przypadku gdy została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie (art. 162 § 2 k.p.a.); uchylenia decyzji w postępowaniu w sprawie wznowienia postępowania (art. 145-152 k.p.a.); stwierdzenia nieważności decyzji w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności (art. 156-159 k.p.a.).
Samo zaskarżenie skargą lub sprzeciwem do wojewódzkiego sądu administracyjnego ostatecznej decyzji administracyjnej nie powoduje, że traci ona przymiot ostateczności. Tym samym, choć decyzja nie jest prawomocna, to jednak zawarte w niej rozstrzygnięcie jest ostateczne oraz wykonalne i obowiązuje do czasu jego prawomocnego uchylenia przez sąd administracyjny. Do tego czasu stan prawny wynikający z decyzji jest obowiązujący i wywiera skutki prawne (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 9.06.2020 r., II SA/Bk 304/20).
Zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych ma podstawowe znaczenie dla stabilizacji opartych na decyzji stosunków prawnych i stanowi jedno z istotnych założeń całego systemu postępowania administracyjnego. Powoduje to konieczność szczególnie ostrożnego korzystania z instytucji prawnych pozwalających na wzruszanie decyzji ostatecznych (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21.09.2017 r., II OSK 83/16). Wyjątek od zasady trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych oznacza, że mimo pewności w obrocie prawnym ostatecznych decyzji powinny być z niego eliminowane takie, które naruszają prawo, przy czym eliminacja ta zależy od stopnia i wielkości tego naruszenia (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21.03.2003 r., I SA 1405/01).
Uchylenie lub zmiana decyzji
Zgodnie z art. 154 § 1 i 2 k.p.a. decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. W takim przypadku właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uchylenia lub zmiany dotychczasowej decyzji.
Natomiast na podstawie art. 155 k.p.a. decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. W takim przypadku również właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji.
Pojęcie „nabycie praw” użyte w art. 154 i 155 k.p.a. rozumie się szeroko przyjmując, że każde indywidualne rozstrzygnięcie prawne, które ma znamiona rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie i kształtuje sytuację prawną strony, należy traktować jako rozstrzygnięcie, na podstawie którego strona „nabyła prawa”. W rozumieniu tych przepisów nabycie nie jest związane z rozstrzygnięciem pozytywnym lub negatywnym dla strony, ale z faktem, że decyzja swoim rozstrzygnięciem kształtuje sytuację prawną strony przez danie uprawnienia lub nałożenie obowiązku (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 27.05.2003 r., IV SA 3205/01).
Z treści art. 154 k.p.a. wynika, że unormowanie to nie może mieć zastosowania do decyzji, na mocy których którakolwiek ze stron postępowania nabyła prawo. Brak nabycia prawa należy rozumieć szeroko, przyjmując, że każde indywidualne rozstrzygnięcie prawne, które ma znamiona rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie i kształtuje sytuację prawną strony, należy traktować jako rozstrzygnięcie, na podstawie którego strona nabyła prawa. W rozumieniu art. 154 § 1 k.p.a. „nabycie” nie jest związane z rozstrzygnięciem pozytywnym lub negatywnym dla strony, ale z faktem, że decyzja swoim rozstrzygnięciem kształtuje sytuację prawną strony przez danie uprawnienia lub nałożenie obowiązku (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2.07.2018 r., I OSK 520/18).
Istotą postępowania w trybie art. 155 k.p.a. jest sprawdzenie, czy w ustalonym stanie faktycznym i prawnym istnieją szczególne przesłanki, które przemawiałyby za uchyleniem lub zmianą decyzji ostatecznej. Prawna możliwość zastosowania trybu przewidzianego w art. 155 k.p.a. uwarunkowana jest zatem prowadzeniem postępowania w ramach tego samego stanu prawnego i faktycznego oraz z udziałem tych samych stron (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4.03.2020 r., II OSK 1137/18). Przez zgodę, o której mowa w art. 155 k.p.a., należy rozumieć nie tylko zgodę strony wszczynającej postępowanie nadzwyczajne o uchylenie lub zmianę decyzji, ale zgodę wszystkich podmiotów mających przymiot strony w postępowaniu, w którym została wydana decyzja mająca podlegać zmianie lub uchyleniu (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23.06.2020 r., II OSK 3723/19).
Na podstawie art. 161 § 1-4 k.p.a. minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów państwa. Uprawnienia określone powyżej w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił tę decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również o odszkodowaniu. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.
Z zasady trwałości decyzji administracyjnej oraz samego brzmienia art. 161 k.p.a. wynika jego wyjątkowość, co oznacza konieczność stosowania go z dużą ostrożnością. Przepis ten nie może podlegać wykładni rozszerzającej, lecz wyłącznie ścisłej. Jego zastosowanie nie jest uzależnione od tego, czy decyzja jest zgodna z prawem – podstawowym celem wszczętego w jego trybie postępowania jest ustalenie w jakim stopniu stan faktyczny odpowiada ustawowym przesłankom uchylenia decyzji ostatecznej. Przewidziana w art. 161 § 1 k.p.a. możliwość uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej odnosi się wyłącznie do ochrony w sytuacjach wyjątkowych wartości szczególnie cennych. Zagrożenie tych dóbr musi być realne, obiektywnie udowodnione (wykazane) i winno wynikać przede wszystkim z treści samej decyzji ostatecznej lub całokształtu okoliczności jej wydania, a tylko wyjątkowo z jej wykonania. Wobec tego organ podejmujący decyzję o zmianie lub uchyleniu innej decyzji ostatecznej z powołaniem się na przepis art. 161 § 1 k.p.a., ma obowiązek wykazać, że istotnie zachodziła w sprawie sytuacja (stan zagrożenia) w nim określone. Zagrożenie, o jakim mowa w art. 161 § 1 k.p.a. winno dotyczyć podstawowego dobra i to o tak wysokiej randze, że uzasadnione jest przyznanie mu przewagi nad indywidualnymi prawami adresata decyzji (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 4.12.2013 r., I SA/Wa 356/13).
Przepis art. 161 k.p.a. ma zastosowanie do decyzji ostatecznych, które nie mogą być wzruszone na podstawie przepisów k.p.a. przewidujących zmianę lub uchylenie takich decyzji (art. 154, 155 i 163 k.p.a.), stwierdzenie ich nieważności (art. 156 § 1 k.p.a.) lub wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną (art. 145 § 1 k.p.a.) [wyrok Sądu Najwyższego z 10.01.1997 r., III RN 52/96].
Zgodnie z art. 163 k.p.a. organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w dziale II rozdziale 13 k.p.a., o ile przewidują to przepisy szczególne.
Przepis art. 163 k.p.a. nie stanowi samodzielnej podstawy do zmiany lub uchylenia decyzji (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20.03.1998 r., II SA 1545/97). Przepisem szczególnym w rozumieniu art. 163 k.p.a. jest tylko przepis prawny rangi ustawowej oraz przepisy aktów prawnych wydanych na podstawie ustaw i w celu ich wykonania (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 28.05.1991 r., II SA 369/91).
Przykładem przepisu szczególnego do art. 163 k.p.a. jest art. 36a ust. 1 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane stanowiący, że istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14.12.1998 r., IV SA 485-487/98).
Kontynuacja artykułu pod formularzem. ↓
Oddzwaniamy w dni robocze w godzinach 9:00 - 17:00.
Wygaśniecie lub uchylenie decyzji
Na podstawie art. 162 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja: 1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony; 2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku. Organ administracji publicznej uchyli decyzję zgodnie z art. 162 § 2 k.p.a., jeżeli została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie. Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję w drodze decyzji (art. 162 § 3 k.p.a.).
Zgodnie z art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. pierwszą przesłanką wygaśnięcia decyzji jest jej bezprzedmiotowość rozumiana jako ustanie prawnego bytu stosunku materialnoprawnego nawiązanego na jej podstawie. Bezprzedmiotowość zachodzi wówczas, gdy nierealne okaże się osiągnięcie celu, ze względu na który decyzja została wydana, wskutek tego, że przestanie istnieć bądź przedmiot rozstrzygnięcia (prawo lub obowiązek strony), bądź podmiot, którego to rozstrzygnięcie dotyczyło (przestał istnieć lub utracił kwalifikację) [wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.01.2008 r., I OSK 4/07].
Druga przesłanka, o której mowa w art. 162 § 1 pkt 2 k.p.a., to warunek w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, tj. zawarte w decyzji zastrzeżenie, które uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Jeżeli strona dopełni warunek, wówczas decyzja administracyjna wywołuje skutki prawne od daty ziszczenia się warunku, chyba że co innego postanowiono w decyzji. Warunek stanowi więc element dodatkowy decyzji związany jednakże z treścią jej rozstrzygnięcia i to w sposób wpływający na skutki prawne wywierane przez decyzję (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 16.01.2014 r., I SA/Po 440/13).
W art. 162 § 2 k.p.a. wprowadzono tryb uchylania decyzji, która została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a adresat tego aktu nie dopełnił tych czynności w wyznaczonym terminie. Pod pojęciem „zastrzeżenia dopełnienia określonych czynności” kryje się klauzula zlecenia. Jest to klauzula dodatkowa, która jest wprowadzana do treści decyzji na podstawie przepisów szczególnych. Zlecenie jest w rzeczywistości nałożeniem dodatkowych obowiązków na adresata aktu, które wiążą się czy też są warunkiem uprawnienia przyznanego w rozstrzygnięciu decyzji. Te dodatkowe obowiązki mogą polegać na spowodowaniu pewnego zdarzenia, wywołaniu określonego skutku lub podjęciu określonych działań albo powstrzymaniu się przed określonymi działaniami, np. zakazie sprzedaży wskazanych w decyzji produktów pewnym kategoriom jednostek (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 25.10.2017 r., II SA/Kr 1014/17). Przepis ten zawiera regulację jednoznaczną i bezwarunkową, albowiem decyzję uchyla się w każdej sytuacji, gdy nie wykonano czynności, co do których wykonania obowiązany był jej adresat (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 13.12.2017 r., II SA/Po 853/17).
Wznowienie postępowania
Wznowienie postępowania jest postępowaniem szczególnym stanowiącym odstępstwo od zasady stabilności decyzji administracyjnych. Przepisy k.p.a. wyczerpująco wyliczają podstawy wznowienia postępowania nie dopuszczając wykładni rozszerzającej. Wznowienie postępowania na podstawie innej przesłanki niż wymieniona w k.p.a. lub dokonanie wykładnię rozszerzającej podstaw wznowienia postępowania stanowi naruszenie zakreślonych ram wznowienia, kwalifikowanych jako rażące naruszenie prawa stanowiące podstawę do stwierdzenia nieważności takiej decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 11.09.1998 r., II SA 966/98; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12.10.1999 r., IV SA 1754/97).
Na podstawie art. 145 § 1 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; 2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 k.p.a.; 4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu; 5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję; 6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu; 7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2 k.p.a.); 8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.
Dodatkowo na podstawie art. 145a, 145aa, 145b k.p.a. można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy: Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja; zostało wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść wydanej decyzji; zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, zgodnie z ustawą z 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną.
W art. 146 § 1 k.p.a. uregulowano, że uchylenie decyzji na podstawie wyżej podanych przyczyn wymienionych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat, zaś z pozostałych przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 k.p.a. oraz w art. 145a-145b k.p.a., jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 5 lat. Na podstawie art. 146 § 2 k.p.a. nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.
Zgodnie z art. 147 k.p.a. wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. oraz art. 145a-145b k.p.a. następuje tylko na żądanie strony. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania (art. 148 § 1 k.p.a.). Natomiast termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji.
Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia (art. 149 § 1 k.p.a.). Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 149 § 2 k.p.a.). Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia. Na postanowienie to służy zażalenie (art. 149 § 3 i 4 k.p.a.).
Postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania prowadzi organ administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji (art. 150 § 1 k.p.a.). Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego powyżej, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 150 § 2 k.p.a.). Wyżej wskazany przepis art. 150 § 2 k.p.a. nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe kolegium odwoławcze (art. 150 § 3 k.p.a.).
Na podstawie art. 151 § 1 k.p.a. właściwy organ administracji publicznej po przeprowadzeniu postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy wydaje decyzję, w której: 1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a, art. 145aa lub art. 145b k.p.a., albo 2) uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a, art. 145aa lub art. 145b k.p.a., i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.
Zgodnie z art. 151 § 2 k.p.a. w przypadku, gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w ww. art. 146 k.p.a., organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.
Kontynuacja artykułu pod formularzem. ↓
Oddzwaniamy w dni robocze w godzinach 9:00 - 17:00.
Stwierdzenie nieważności
Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej zostało uregulowane w art. 156-159 k.p.a. Jego celem jest wyeliminowanie z obrotu prawnego wadliwej decyzji administracyjnej.
W art. 156 § 1 k.p.a. zawarto katalog przesłanek pozwalających organowi administracji publicznej na stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, która: 1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości; 2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa; 3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco; 4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie; 5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały; 6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą; 7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji, będąca nadzwyczajnym środkiem weryfikacji decyzji administracyjnych, stanowi wyjątek od zasady trwałości decyzji ostatecznych. Z tego powodu tryb ten może być zastosowany tylko w przypadku bezspornego ustalenia wystąpienia kwalifikowanych wad decyzji, określonych w ww. art. 156 § 1 pkt 1-7 k.p.a., które nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7.07.2020 r., VIII SA/Wa 907/19).
Przesłanki negatywne stwierdzenia nieważności decyzji określono w art. 156 § 2 k.p.a., zgodnie z którym nie stwierdza się nieważności decyzji z ww. przyczyn wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a., jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze – ten organ (art. 157 § 1 k.p.a.). Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu (art. 157 § 2 k.p.a.), jeżeli organ poweźmie informację o zaistnieniu jednej z wyżej wskazanych przesłanek stwierdzenia nieważności.
Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji. Sprawa taka nie może zostać zakończona przez milczące załatwienie sprawy (art. 158 § 1 k.p.a.). Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek ww. okoliczności wskazanych art. 156 § 2 k.p.a., organ administracji publicznej ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji (art. 158 § 2 k.p.a.). W przypadku, gdy od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, której nieważności nie można stwierdzić ze względu na upływu czasu lub nieodwracalne skutki prawne (art. 156 § 2 k.p.a.), upłynęło 30 lat, nie wszczyna się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (art. 158 § 3 k.p.a.).
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach administracyjnych to zadzwoń pod numer 61 852 26 10 lub napisz e-mail na adres pmj@jarzpartner.pl i umów się na pierwszą konsultację w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.
