W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik na podstawie art. 49 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (dalej jako: u.k.s.e.) może pobrać od dłużnika:
- opłatę stosunkową w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia (nie niższą niż 1/10 i nie wyższą niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego), a w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego opłata stosunkowa wynosi 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia (nie może być niższa niż 1/20 i nie wyższa niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego);
- opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania (nie niższą niż 1/20 i nie wyższą niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego) w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela lub w sytuacji, gdy wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania. W razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela zgłoszony przed doręczeniem dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 1/20 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Ustawodawca w art. 49 ust. 7 u.k.s.e. wprowadził możliwość złożenia przez dłużnika wniosku o obniżenie wysokości wyżej wskazanych opłat (dalej jako: wniosek).
Przepisy u.k.s.e. i Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej jako: u.k.s.c.) nie przewidują pobrania opłaty sądowej od wniosku.
Niemniej jednak część Sądów uznawała, że od wniosku należy pobrać opłatę sądową w wysokości 100 zł na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 1) u.k.s.c. tak jak od skargi na czynności komornika.
Sąd Najwyższy w dniu 26 października 2016 roku podjął uchwałę w sprawie o sygn. akt III CZP 63/16, w której czytamy, że:
„Od wniosku o obniżenie opłat egzekucyjnych określonych w art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 1138, ze zm.) nie pobiera się opłaty.”.
Sąd Najwyższy wskazał, że wniosek:
„[…] służy ograniczeniu nadmiernej wysokości opłat stosunkowych pobieranych w niektórych wypadkach egzekucji świadczeń pieniężnych oraz nadużywaniu prawa przy czynnościach mało pracochłonnych lub podejmowanych wobec niektórych podmiotów.”.
W uchwale wyjaśniono, że brak regulacji dotyczącej obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od wniosku należy potraktować jako wyłączenie od zasady odpłatności pisma wnoszonego do Sądu.
W uzasadnieniu uchwały stwierdzono, że ustawodawca w omawianej kwestii:
„[…] kierował się względami społecznymi i chęcią ochrony ubogich dłużników, znajdujących się w szczególnych okolicznościach, dla których poniesienie w całości ciężaru opłaty egzekucyjnej stanowiłoby pogłębienie ubóstwa. […]”,
i w związku z tym Sąd Najwyższy przyjął, że art. 49 ust. 7 u.k.s.e. nie ma na celu obciążania dłużnika obowiązkiem uiszczenia opłaty sądowej od wniosku.
